Wie stookt met een houtkachel moet rekening houden met de overlast die dit kan veroorzaken voor omwonenden. De stookwijzer en het stookalert geven een stookadvies met daarin of het verstandig is om te stoken. Ze verschillen echter wel in hoe ze werken en hoe je er gebruik van kan maken. Wij leggen je uit hoe beide werken, wanneer je wel en niet mag stoken en wat goede alternatieven zijn om de haard altijd aan te mogen hebben.
Er is een verschil tussen de stookwijzer en het stookalert, maar er zijn ook overeenkomsten. Zo is de huidige opdrachtgever van beide meldingen het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW). Het grote verschil is echter dat het stookalert wordt beheerd door het RIVM. Bij de stookwijzer is dit niet het geval. Daarnaast zit er ook een verschil in de werking van de meldingen en hoe je op de hoogte blijft van het laatste stookadvies.
Hoewel de stookwijzer en het stookalert qua naam erg hinten op het stoken van bijvoorbeeld haarden, is het advies breder dan dat. Het gaat namelijk om het stoken van hout of houtskool in zijn algemeenheid. Het advies van de stookwijzer is dus ook van toepassing op het aansteken van de barbecue, vuurkorf of tuinkachel.
De stookwijzer is een initiatief dat in 2017 is opgezet. Dit initiatief is mogelijk gemaakt door de Gemeente Nijmegen, het programma Slimme en Gezond Stad van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en het ECN (Energieonderzoek Centrum Nederland). Het advies dat de stookwijzer geeft is een kleurcode (blauw, oranje of rood). Dit advies is zo up-to-date mogelijk en is zeer gecentreerd, namelijk op postcodeniveau. De relevantie of het verstandig is om te stoken in jouw buurt is dus zeer hoog. De kleurcodes en dus de adviezen worden bepaald op basis van twee factoren: de luchtkwaliteitsindex (LKI) van het RIVM en de windsnelheid. Deze factoren worden elk uur geüpdatet, waardoor het advies nooit ouder dan één uur is. De adviezen die kunnen worden gegeven zijn:
De stookwijzer en het stookalert verschillen dus in hoe ze tot stand komen, maar ook in wanneer een bepaald stookadvies wordt afgegeven. Als je een pelletkachel of een houtkachel hebt wil je natuurlijk wel weten wanneer je deze wel en niet mag aansteken.
Wanneer je wel mag stoken verschilt per melding. Voor de stookwijzer is het zo dat een blauw advies geldt wanneer de LKI (luchtkwaliteitsindex) kleiner of gelijk is aan 4 en als de windsnelheid groter is dan 2 meter per seconde. Boven deze waarden is het advies dat het beter is om niet te stoken.
Voor het stookalert zijn de eisen net iets anders. Deze wordt gegeven op basis van de verwachte ventilatiefactor. Als deze voor minimaal 6 uur lang ongunstig is in meer dan de helft van een provincie wordt er een negatief advies afgegeven. Daarbij geldt dat de 6 uur onafgebroken moet zijn. Is deze factor niet negatief voor meer dan de helft van de provincie of is dit niet 6 uur aaneengesloten, dan is er niets aan de hand en mag je gewoon stoken.
Wanneer je niet mag stoken verschilt ook. Voor het stookalert is dit als de ventilatiefactor te laag is in meer dan de helft van een provincie. Daarnaast moet dit voor minimaal 6 uur aaneengesloten zijn. Pas dan zal het stookalert de melding geven dat het advies negatief is.
De stookwijzer gaat uit van twee soorten negatieve adviezen: code oranje en code rood. Bij code oranje is het advies dat het beter is om nu geen hout te stoken. Dit kan worden gezien als een soort van zacht negatief advies. Deze wordt afgegeven bij een LKI van 5, 6 of 7 en een windsnelheid die groter is dan 2 meter per seconde. Een rood advies kan worden gezien als een hard negatief advies. Deze wordt afgegeven bij een LKI van 8, 9, 10 of 11 en/of een windsnelheid die gelijk of kleiner is dan 2 meter per seconde.
Bij beide meldingen speelt windsnelheid dus een belangrijke rol. Is de windsnelheid namelijk aan de lage kant, dan kan de rook niet wegwaaien en blijft deze hangen.
Er is de laatste tijd veel te doen rond het stoken van pelletkachels en houtkachels. De nadruk komt steeds meer te liggen op de uitstoot die deze kachels hebben en de overlast die dit kan veroorzaken. Gelukkig zijn er ook genoeg oplossingen waarmee je wel altijd kan stoken. Een elektrische haard en bio-ethanol haard hebben geen afvoer nodig, dus de stookwijzer en het stookalert zijn hier niet op van toepassing.
